Tìm thấy tờ chiếu chỉ rách nát của con trai vua Quang Trung:
"Trẫm (Quang Toản) tuổi ít đức mỏng, lịch thiệp chưa mấy, đấng Tiên hoàng đế sớm chầu trời để lại trách nhiệm nặng nề và gian nan cho Trẫm.
Khoảng hai, ba năm nay, vận nước gặp lúc gian nan, họ ngoại thích trộm quyền cương, tai biến của trời luôn luôn răn bảo, việc binh lửa không lúc nào ngơi, người hành dịch có khi bị chìm đắm dưới sóng gió, có khi bị mắc vào mũi tên hòn đạn, nào là phải vận tải đưa lương, nào là bị tham quan đục khoét, những sự đau thương của nhân dân nghe nói rất đáng thương.
Nay quốc gia đất rộng người nhiều, thực là nhờ công ơn của Tiên hoàng đế mở mang khi trước. Nhưng đất rộng mà lắm chỗ bỏ hoang, dân nhiều mà nhiều nơi ta thán, Trẫm run rẩy sợ hãi như sắp sa vào vực thẳm. Từ xưa công sáng nghiệp đã khó mà sự thủ thành lại càng khó hơn. Trẫm cùng các đại thần thân cận toan tính lo lường nhưng chưa biết thế nào là phải. Tóm lại cái tệ trễ biếng là do cái lòng tự mãn tự túc sinh ra, tích tụ chất chứa đã lâu, không sao kể xiết.
Hỡi những kẻ bầy tôi và dân chúng, các ngươi hãy dâng thư dán kín, nói hết, đừng giấu giếm. Trong kinh thì nộp cho triều đình, ở ngoài thì nộp cho các quan trấn để chuyển đệ. Trẫm sẵn lòng nghe theo lời nói phải để thi hành ra chính sự, mong đổi được tệ tục, làm được việc hay”
---
Tờ "chiếu cầu lời nói thẳng" này được gửi cho La Sơn Phu Tử nhưng có lẽ đã quá muộn. Hai năm sau, nhà Tây Sơn bị tiêu diệt. Cậu bé đã chẳng còn cơ hội để trở thành một vị vua tốt.
Nguồn: Phạm Vĩnh Lộc
